Dom Gotycki – wystawa pt. „Immunitety królewskie dla miast spiskich i sądeckich”.
Wystawa czynna od 30 września do 30 listopada 2010r.
Wstęp bezpłatny.
Miasta Sądecczyzny i Spisza swój początek i rozkwit zawdzięczają królewskim przywilejom i immunitetom. Z nielicznie zachowanych do naszych czasów oryginałów, a także kopii i odpisów dowiadujemy się jakie uprawnienia lub prawa otrzymywały miasta na pograniczu spisko-sądeckim. Na wystawie pokazano dokumenty opisujące Lubowlę, Podoliniec, Gniazda, Lewoczę, Nowy i Stary Sącz, Grybów, Piwniczną, Muszynę i Czchów.
Najwięcej materiałów dotyczy nadań królewskich dla Nowego Sącza oraz regionu spiskiego. W przypadku Nowego Sącza prezentowane są głównie te pochodzące z zasobów Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu oraz Archiwum Państwowego w Krakowie Oddział na Wawelu (m.in. kopia przywileju lokacyjnego miasta, odpisy i dokumenty odnoszące się do spraw handlowych oraz potwierdzenia kolejnych monarchów nadań ich poprzedników). Jednym z ciekawszych eksponatów jest sporządzony po łacinie spis wszystkich przywilejów miasta Nowego Sącza od roku 1292 do 1721. W przypadku Starego Sącza przed wszystkim mamy do czynienia z fotokopiami zaginionych dokumentów przywilejów i praw tego miasta, pochodzącymi z zasobów tamtejszego muzeum oraz odpisami z archiwum krakowskiego. Czchowa dotyczą głównie zapisy rękopiśmienne z ksiąg krakowskich, przedstawiające potwierdzenia lub tzw. transumpty królewskich przywilejów. Na wystawie odnajdziemy także materiały o spiskich miastach, takich jak Lubowla, Lewocza czy Gniazda, pochodzące z archiwów polskich w Krakowie oraz ze zbiorów Archiwum Centralnego Prowincji Pijarów w Budapeszcie i Muzeum na Zamku w Starej Lubowni. W przypadku dokumentów pijarskich mowa głównie o jednej księdze pochodzącej z dawnego archiwum Pijarów w Podlińcu, zawierającej m.in. odpisy przywilejów i kontraktów 13 miast spiskich, indeks przywilejów tychże miast oraz odpisy przywilejów miasta Podolińca. Oprócz tego wystawione zostały zdjęcia przywilejów nadanych przez Wacława II króla czeskiego, udzielających zgody na lokację miasta Podlińca wedle prawa magdeburskiego z 1292 roku.
Większość archiwaliów zgromadzonych na wystawie nie była wcześniej pokazywana.
RELACJA
„Immunitety królewskie”, ciekawa wystawa w Muzeum Okręgowym
Jeszcze tylko do 5 grudnia w Domu Gotyckim, siedzibie Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu, można oglądać wystawę prezentującą „Immunitety królewskie dla miast spiskich i sądeckich”. Pokazano na niej dokumenty opisujące Lubowlę, Podoliniec, Gniazda, Lewoczę, Nowy i Stary Sącz, Grybów, Piwniczną, Muszynę i Czchów.
Miasta Sądecczyzny i Spisza swój początek i rozkwit zawdzięczają królewskim przywilejom i immunitetom. Z nielicznie zachowanych do naszych czasów oryginałów, a także kopii i odpisów dowiadujemy się, jakie uprawnienia otrzymywały miasta na pograniczu spisko-sądeckim.
Najwięcej materiałów dotyczy nadań królewskich dla Nowego Sącza oraz regionu spiskiego. W przypadku Nowego Sącza prezentowane są głównie te pochodzące z zasobów Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu oraz Archiwum Państwowego w Krakowie Oddział na Wawelu. Są to m.in. kopia przywileju lokacyjnego miasta z 1292 roku, odpisy i dokumenty odnoszące się do spraw handlowych oraz potwierdzenia kolejnych monarchów nadań ich poprzedników. Jednym z ciekawszych eksponatów jest sporządzony po łacinie spis wszystkich przywilejów miasta Nowego Sącza od roku 1292 do 1721.
W przypadku Starego Sącza mamy przede wszystkim do czynienia z fotokopiami zaginionych dokumentów przywilejów i praw tego miasta, pochodzącymi z zasobów starosądeckiego Muzeum Regionalnego im. Seweryna Udzieli oraz odpisami z archiwum krakowskiego. Czchowa dotyczą głównie zapisy rękopiśmienne z ksiąg krakowskich, przedstawiające potwierdzenia lub tzw. transumpty królewskich przywilejów. Na wystawie odnajdziemy także materiały o spiskich miastach, takich jak Lubowla, Lewocza czy Gniazda, pochodzące z archiwów polskich w Krakowie oraz ze zbiorów Archiwum Centralnego Prowincji Pijarów w Budapeszcie i Muzeum na Zamku w Starej Lubowni.
Na wystawie znajduje się również księga pochodząca z dawnego archiwum Pijarów w Podolińcu, zawierająca m.in. odpisy przywilejów i kontraktów 13 miast spiskich, indeks przywilejów tychże miast oraz odpisy przywilejów miasta Podolińca.
Oprócz tego wystawione zostały zdjęcia przywilejów nadanych przez Wacława II króla czeskiego, udzielających zgody na lokację miasta Podolińca wedle prawa magdeburskiego z 1292 roku.
Warto też zwrócić uwagę na: fragment rejestru opłat podatkowych Nowego Sącza z XVIII wieku, fragment księgi cechowej cechów kramarskiego i garncarskiego w Nowym Sączu w latach (1659-1661), fragment księgi cechu kowalskiego w Nowym Sączu (wyzwoliny i opłaty XVI-XVII), fragment księgi cechu kamieniarskiego z Nowego Sącza z rozliczeniem dochodów i wydatków (1627-1649). Są również kopie oryginalnych dokumentów (niedawno odrestaurowanych), których posiadaniem szczyci się Piwniczna-Zdrój, kopie tych wystawianych dla Muszyny, a które użyczone zostały przez tamtejsze muzea. Są też dyplomy cechowe, skrzynie. Większość archiwaliów zgromadzonych na wystawie nie była wcześniej pokazywana, dlatego warto je obejrzeć.
Wystawa realizowana była w ramach unijnego projektu ph. „Sądecko-spiskie pogranicze – historyczny trakt handlowy wiodący doliną rzeki Poprad”, która go kończy. Projekt był współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego za pośrednictwem Euroregionu „Tatry” w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007-2013”.
